Bruksizm olarak da bilinen diş gıcırdatma ve sıkma alışkanlığı, uyku sırasında istemsizce gelişen çene hareketlerinin sonucunda oluşur.
Uyku sırasında dişleri sıkma, ağzı açık uyuma alışkanlığına sahip kişilerde ani çene kapanması ve diş gıcırdatma olarak kendini gösterebiliyor. Uyku bozukluğu olan kişilerde, kas aktivitesi sağlıklı bireyle kıyaslandığında 3 kat daha fazla olur. Kaslardaki kasılma gücü ise uyanık halden daha üst düzeydedir.
Bruksizmin nedenleri arasında kişilik yapısı, genetik faktörler, kullanılan ilaçlar ve nörolojik psikolojik problemler sıralanabilir. Psikolojik etkilere maruz kalmış bir hastada, vücuttaki en net belirtilerinden birisi sürekli diş sıkma davranışıdır. Bu sebeplerin yanı sıra, eksik diş sayısı, çürük dişe sahip olma, dişe uygun üretilmeyen protezler ve ağız içi dokulardaki dengesizlik, diş gıcırdatma problemlerine neden olabilir.
Diş Gıcırdatma ve Sıkma Sorununun Semptomları
Diş sıkma alışkanlığına sahip kişilerde genel olarak gözlemlenen semptomlar şu şekildedir;
- Diş minesinin aşırı kuvvete maruz kalması ve dişin eskisine nazaran daha hassas olması
- Sürekli diş sıkmadan dolayı çenede ağrı hissi ve çene kaslarında sıkılaşma
- Gıcırdatma esnasında yüksek seviyede çıkarılan sesler
- Düzleşmeye uğramış, kuvvet sorucunda kırılmış ve gevşemiş diş yapısı
- Sıkma eylemi sırasında yüz kaslarının kullanılmasına bağlı şakaklarda beliren ağrılar
- Diş eti hastalıkları ve kemik yapısında kayıp
- Sıcak ve soğuk gıda tüketilmesi esnasında hassasiyet oluşumu
- Çene boyunca oluşan eklem ağrısı
Bruksizm İçin Önlemler ve Tedavi Yöntemleri
Dış gıcırdatma ve sıkma alışkanlığı, her hasta için özel olarak hazırlanmış şeffaf plakların uyumadan önce takılmasıyla hafifletilebilir.
Şeffaf plaklar; çene eklemini, dişleri ve çene kaslarını koruyucu bir etkiye sahiptir. Plak kullanımı için kişi iyi bir ağız içi muayenesinden geçirilmelidir. Bu noktada dişlerin yapısı, dizilişleri, birbiriyle ilişkileri ve yüz kasları detaylı incelenir. Muayene sonucunda plaklar, her hastaya için farklı kalınlıkta özel olacak şekilde tasarlanır. Gece plakları denen bu plakları, bu konuda uzmanlaşmış diş hekimlerince laboratuvar ortamında hazırlattırılır.
Bruksizm tedavisine bir diğer alternatif botoks uygulamasıdır. Botoks yöntemi, hastalara kas kuvvetini azaltma işlemleri için uygulanır. Diş sıkma hastalığı olan kişilerde yüzdeki kaslar normale oranla daha aktif çalıştığından, bu durum botoks tedavisi ile bir nebze de olsa hafifletilebilmektedir. Dolayısıyla botoks, kas kuvvetlerinin yüzde dengelenmesiyle çene sıkmalarını azaltmada etkili bir yöntemdir. Dişlerin hareketini sağlayan iki kasa, botoks uygulaması ile normal bir çiğneme fonksiyonu kazandırılabilir. Tedavi sonrası diş sıkma alışkanlığı sonlandırılabilir ya da azalabilir.
Bruksizm ve Stres Arasındaki İlişki
İş hayatı yüzünden meydana gelen psikolojik sorunlar, aşırı stres hâli, dengesiz beslenme ve az hareket etme gibi pek çok faktör, bruksizmi tetikleyebilir. Araştırmalar sonucunda yetişkin insanların %8’i psikolojik nedenlere bağlı olarak diş sıkma problemi yalamaktadır.
Stres sonucu kaslardaki gerginlik normale oranla daha fazla olur. Bu gerginliğin asıl sebebi stres hormonundan kaynaklanmaktadır. Sürekli yaşanan stres esnasında, kişiler istemsizce diş sıkma ve gıcırdatma problemi yaşarlar.
Bu rahatsızlığın çözümü için diş hekimi dışında bir psikolojik danışman da yardımcı olabilir. Tedavi sürecinde diş hekimleri tarafından verilecek gece plakları mutlaka düzenli olarak kullanılmalıdır.